لایروبی روانی چیست؟ و هدف از آن؟
لایروبی به عملی اطلاق می شود که در آن جرم، لجن و کثیفی های موجود بر سطوح را پاکسازی می کنند. این کار در زمینه های مختلف انجام می شود؛ برای نمونه لایروبی های نفتی، کانال های آبی، و… اما این عمل در حوزۀ سایکولوژیکال به چه شکل است؟ فرآیندی که در روانکاوی و روان تحلیلی رخ می دهد، به مثابه لایروبی ست. یک روانکاو، از سطحی ترین لایه شروع به شکافتن کرده تا به عمیق ترین لایۀ ذهن ِ ناهشیار برسد. این یک عمل ساده نیست، بسیار خطرناکتر از حراجی مغز است. چرا؟
اگر در جراحی مغز خطایی صورت گیرد، بیمار در همان فرایند جان به جان آفرین تسلیم می کند. اما خطا در فرایند لایروبی روانی، غیر قابل دیده شدن است؛ پنهان می ماند و معلوم نمی شود چه زمانی بیرون خواهد زد. لایروبی روانی، یعنی شکافتن و کنار زدن هر آنچه که یک عمر به لایه های روانی-شخصیتی ما چسبیده است. در لایروبی روانی، عمیق ترین لایه و ابتدایی ترین آن، مشخص نیست؛ بسیار پیش می آید که لایه ای عمیق به اشتباه عمیق ترین فرض می شود؛ یک شکافنده و پاک کننده همیشه باید این فرض را در نظر بگیرد که هر لایه ای که به آن می رسد، فی الواقع اولین است.
وقتی ذهنی لایروبی می شود، تمامی آنچه که یک عمر سرکوب شده است، با تمام ویژگی های منحصر به فردش، به بیرون تراوش می کند. خشم ها، غم ها، سرکوب ها، شادی های ابراز نشده، هیجانات مدفون شده، عواطف و مشکلات حل نشده و… اما وقتی چنین اتفاقی روی دهد، آنجاست که ذهن شفاف می شود و افسار زندگی از دست ناهشیار رها می شود؛ که البته این تازه شروع ماجراست …
به قلم مصطفی یونسی سینکی
روان تحلیلگر وجودی
